ESG risico’s: In kaart brengen van risico’s en de beheersing hiervan

Transitierisico is een tijdbom

‘Tot slot zal transitierisico een steeds belangrijker rol gaan spelen. Gefinancierde bedrijven en particulieren moeten omschakelen naar een low-carbon economy. Uitgerekend pensioenfondsen, die denk ik als weinig innovatief te boek staan, trekken zich terug uit fossiele brandstof. Bij banken is er nog weinig beweging. De ECB ziet de maatschappelijke omwenteling uiteraard ook en vraagt daarom banken expliciet om klimaat- en omgevingsrisico’s op te nemen in hun risk management framework.

Dat betekent dat financiële instellingen de klanten die niet omschakelen naar duurzaamheid als risicovoller zullen beschouwen en iedereen weet wat de consequentie daarvan is wanneer je financiering zoekt… Daar hoort een methodiek bij die oplevert welke risico’s voor banken relevant zijn. Merk daarbij op dat de toezichthouder naast klimaatrisico ook aandacht vraagt voor omgevingsrisico’s. Zo zijn de aardbevingen in Groningen een omgevingsrisico, door onszelf veroorzaakt, niet door klimaatverandering. Hetzelfde geldt voor de stikstofuitstoot: dat leidt tot verlies aan biodiversiteit, niet tot klimaatverandering.’

Wat kán en mág een bepaald risico kosten?

‘Een ander voorbeeld van een vraag die lastig te beantwoorden is, gaat over wat een bepaald risico kán kosten. En, direct als vervolgvraag daarop: wat mág het kosten voordat we het echt een probleem vinden? Welke drempel hanteren we als instelling om onderscheid te maken tussen grote en kleine risico’s en wat is onze bereidheid om de impact van risico’s te accepteren?’

‘Als de gevolgen van ESG risico’s te groot zijn, moeten ze worden gereduceerd. Voorwaarden stellen aan financiering speelt daarbij een rol. Zo kan een bank het besluit nemen dat ze, ongeacht wat een klant aan rente betaalt, niets financiert dat ontbossing in Brazilië tot gevolg heeft. Oók niet als er een vergunning door de overheid is afgegeven’, vervolgt Gijsbert.

‘En hoe gaan we om met beprijzen? Een prijs plakken op risico is waar banken goed in zijn. Zo is er inmiddels van nagenoeg elke woning in Nederland wel een energielabel beschikbaar. Je kunt je als bank afvragen in hoeverre je nog woningen met een G-label wilt financieren. Al zal dat direct een maatschappelijke discussie oproepen, omdat we met elkaar van mening zijn dat elke woningbezitter in Nederland een hypotheek moet kunnen krijgen, maar ik denk dat mensen begrijpen dat die hypotheek duurder mag zijn wanneer het risico hoger is.’

Risicomanagement

Gijsbert: ‘Belangrijk is dat het risicomanagement framework zoveel mogelijk aansluit bij de steeds wisselende praktijk van alledag, want een bank moet weerbaar zijn voor álle risico’s. En het is nogal onhandig om voor élk risico een apart risicomanagement framework bouwen, want er is veel aan de hand in de wereld: de oorlog in Oekraïne, de inflatie, een mogelijk energietekort, tegelijkertijd een overbelast elektriciteitsnetwerk, cybercrime. Risicomanagement is de kern van bankieren en daarom moet de aanpak toekomstbestendig zijn.’

Generieke methodes zijn key

‘In de opleiding ESG & Risk Management sta ik stil bij een generieke methode om ESG risico’s te identificeren en te beoordelen. Het gaat om een methode die dus eveneens geschikt is om te gebruiken voor klimaat- en omgevingsrisico. Ook sta ik stil bij het nut en de noodzaak van het gebruik van taxonomieën voor classificatie van risico’s en hoe klimaat- en omgevingsrisico’s daarin zijn opgenomen.

En de cursisten ontvangen handvatten waarmee ze klimaatrisico’s tot een integraal onderdeel van de strategiebepaling kunnen maken, want dat is een eis van de toezichthouder, maar ook van de maatschappij. Tot slot staan we stil bij een generieke methode om je bereidheid te bepalen voor het accepteren van risico’s, inclusief klimaat- en omgevingsrisico’s. En we sluiten af met handvatten om klimaatrisico’s te meten, limieten te bepalen, erover te rapporteren en te reageren wanneer het risico groter lijkt te worden dan acceptabel. Een bomvolle sessie dus’, aldus Gijsbert.

Van denken naar doen

‘Ik hoop van harte dat deelnemers aan de opleiding huiswaarts keren met het idee dat ze de beluisterde theorie daadwerkelijk toe kunnen passen in hun dagelijkse praktijk. Daar besteed ik veel aandacht aan.’, besluit Gijsbert. ‘Want daar begint het: met veel grote en kleine stappen in de komende jaren financiële instellingen de broodnodige omwenteling in de maatschappij te laten aanzwengelen.’