Home De transformatie naar een AI-gedreven organisatie: wat staat u als leider te doen?

De transformatie naar een AI-gedreven organisatie: wat staat u als leider te doen?

mei 26, 2025

Arjen de Graaf | CIO | De Nederlandsche Bank

Veel organisaties verkennen de mogelijkheden van Artificial Intelligence (AI), en werken aan de transitie naar een AI-gedreven werkwijze. Wat vraagt dit van leiderschap? Arjen de Graaf, Chief Information Officer (CIO) bij De Nederlandsche Bank, deelt zijn inzichten en ervaringen.

“Wat is de impact van Artificial Intelligence (AI) op jouw organisatie? Is AI een technisch onderdeel van een concreet project, of gaat het volledige bedrijfsmodel erdoor veranderen? Waarom willen we eigenlijk gebruik maken van AI? Zien we de technologie als doel op zichzelf, of als een enabler van de doelstellingen van onze organisatie? Het zijn voorbeelden van de complexe en urgente vragen die de transformatie naar een AI-gedreven organisatie oproept”, zegt Arjen de Graaf, naast CIO van De Nederlandsche Bank, parttime docent bij SPO en een van de docenten van de training AI bedrijfstransformatie en leiderschap. De Graaf werkt al zo’n dertig jaar in directiefuncties in onder meer de IT- en pensioen-sector.

Geloof, hoop en liefde

Wat staat leiders te doen om AI op de juiste manier te implementeren en te integreren in de dagelijkse werkprocessen van de organisatie? “We zijn allemaal geneigd om AI, net zoals bij andere disruptieve technologieën, te zien als de silver bullet die opeens allerlei problemen gaat oplossen. Maar we weten niet waar de AI-innovaties naartoe gaan. Daarom sta je als organisatie voor de uitdaging om de kaders neer te zetten voor het gewenste gebruik – en om tijdig bij te sturen als een ontwikkeling de verkeerde kant op gaat. Dat is een kernvraagstuk voor leidinggevenden.” De Graaf vat de belangrijkste opgaven samen onder de noemer: geloof, hoop en liefde. “Onder geloof versta ik dat je een roadmap hebt, die op hoofdlijnen aangeeft hoe je naar het einddoel toewerkt. Hoop gaat over een duidelijke stip op de horizon. Je moet weten waar je naar toe wilt. Met liefde bedoel ik dat je met elkaar samenwerkt op een open en eerlijke manier.”

“Je staat voor een gezamenlijke doelstelling, waaraan iedereen een bijdrage levert”, licht De Graaf toe. “Dat betekent dat je steeds het einddoel voor ogen houdt, dat je elkaar vertrouwt, dat je de ruimte geeft om te leren, en dat je je ervan bewust bent dat je alle collega’s nodig hebt. Er gaan veel dingen goed en er gaan onvermijdelijk dingen minder goed. Daar wil je het gesprek over voeren; je wilt niet dat in een team de problemen worden weggepoetst. Het gaat erom dat je van elkaar op aan kunt, ook als er eens iets misloopt. Juist ook omdat AI nog zo in beweging is.”

Persoonlijk leiderschap als succesfactor

Een succesvolle bedrijfstransformatie start met een analyse van de huidige (ist) en gewenste (soll) situatie, benadrukt De Graaf. “Je moet eerst weten hoe de zaken er nu voorstaan, en dan schets je de visie en strategie. Leiderschap zorgt er vervolgens voor dat het traject van A naar B wordt doorlopen. Dat begint ermee dat je jezelf goed kent, zodat je collega’s op de juiste manier ondersteunt. Wat mij betreft betekent dat ook: gedienstig zijn aan je team en aan het gezamenlijke doel.”

Persoonlijk leiderschap is volgens De Graaf een onmisbare succesfactor voor de transitie naar een AI-gedreven organisatie. “Persoonlijk leiderschap is te vinden in elk programma, project of team. Het gaat om persoonlijke kenmerken, waaronder weerbaarheid, flexibiliteit, energie en doorzettingsvermogen. Maar ook om normen en waarden, zoals openheid en eerlijkheid. Sterke leiders durven te zeggen als er iets misgaat, óók als ze zelf een fout maken.”

Steeds stappen vooruit

Elke organisatie heeft momenteel te maken met allerlei ontwikkelingen en veranderingen, en de opmars van AI voegt daaraan een extra dimensie toe. Wat zijn de do’s & dont’s voor leiders die het verschil willen maken? Het aloude motto “regeren is vooruitzien” is actueler dan ooit, vindt De Graaf. “Een visie en strategie leggen de basis. Maar je hebt ook een helder plan nodig, met doordachte fallback scenarios. Wanneer zet je een pilot stop? Wat zijn de vervolgstappen als een innovatieproject niet het gewenste effect heeft gesorteerd?”

Maak de ambitie van bedrijfstransformatie niet te groot, adviseert De Graaf. “Stel jezelf steeds de vraag: hoe kunnen we AI inzetten om de organisatie beter te maken? Soms zet één project al een belangrijke verandering in gang. Wacht ook geen jaren totdat je de resultaten van AI-activiteiten intern zichtbaar maakt. Laat juist zien dat je steeds stappen vooruitzet. Daarnaast heb je echt het draagvlak en commitment van collega’s nodig. Support is er niet zomaar. Het helpt als je duidelijke rapportages maakt die de aanpak onderbouwen. Bovendien moet je je producten en diensten intern verkopen. En vervolgens natuurlijk ook leveren wat je belooft.”

Bent u klaar om leiding te geven aan de strategische inzet van AI in uw organisatie? De Outvie-training AI bedrijfstransformatie en leiderschap geeft alle relevante inzichten in verandermanagement en strategie-ontwikkeling, inclusief concrete stappenplannen, praktische frameworks en direct toepasbare tools. De tweedaagse training is speciaal ontwikkeld voor C-level executives, decision makers, (senior) beleidsadviseurs en consultants die de toepassing van AI in de organisatie in goede banen willen leiden. Naast Arjen de Graaf delen ook managers van koplopers zoals Danone en ING de actuele inzichten over uitdagingen en succesfactoren.