Home Data-ethiek: weloverwogen afwegingen van wat wel en niet doen met data en AI
Data-ethiek: weloverwogen afwegingen van wat wel en niet doen met data en AI
Laura Oldenburg, FG | Waterschap Zuiderzeeland
De urgentie van data-ethiek is met de opkomst van datagestuurd werken en AI alleen maar toegenomen. Bij steeds meer organisaties is dit een kernelement van de business strategie. Organisaties die hun data-ethiek op orde hebben zijn vaker AVG compliant en in control. We vroegen Laura Oldenburg, FG bij Waterschap Zuiderzeeland en deelnemer aan de training Implementatie data-ethiek naar haar visie en ervaringen.
Wat zijn voorbeelden van data-ethische vragen in de organisatie?
Data-ethische vragen zijn vaak te vangen onder de algemene vraag ‘willen we dit wel?’. In de praktijk komen deze bij ons het vaakst voor bij de ontwikkeling of toepassing van nieuwe technieken. Denk dan bijvoorbeeld aan het gebruik van automatisch gemaakte camerabeelden van ons beheergebied in plaats van medewerkers zelf in het veld te laten observeren. Of het gebruiken van systemen waarbij, als bijvangst, medewerkers gevolgd zouden kunnen worden. De vraag is dan: willen we dit en staan we hier achter als organisatie? Ten tijde van corona hebben wij uitvoerige discussies gehad over het gebruik van QR-codes op de werkvloer.
Waarom is data-ethiek zo belangrijk voor AVG, data en AI compliance?
De AVG geeft een algemeen kader waaraan voldaan moet worden, met redelijk wat ruime voor eigen afwegingen. Wetgeving loopt bijna per definitie achter technische en maatschappelijke ontwikkelingen aan. Door gesprekken over data-ethiek een plek te geven in de organisatie worden weloverwogen afwegingen gemaakt wat we wel en niet doen met data en AI, passend bij de eigen organisatie en de actuele stand van zaken.
Wat levert data-ethiek de organisatie en bestuurders op?
Voor het implementeren van data-ethiek wordt aangesloten bij de missie en visie van de organisatie. Op deze manier worden nieuwe initiatieven getoetst aan de doelstellingen van de organisatie waardoor deze explicieter onderdeel worden van deze ontwikkelingen. Daarnaast zorgen data-ethische gesprekken er voor dat medewerkers kritisch blijven kijken naar stappen die gezet worden, in plaats van alleen te kijken naar wat kan en wat juridische gezien mag.
Wat zijn uitdagingen bij het borgen van data-ethiek in de organisatie?
Ethiek wordt soms gezien als een extraatje, iets waar je je mee bezig gaat houden als al het andere op orde is. Daarnaast wordt het soms als een wollig onderwerp gezien, weinig grijpbaar. Zo’n training en meer kennis over data-ethiek helpt dan bij het borgen van ethiek in de organisatie.
Welke functies in een organisatie houden zich met data-ethiek bezig?
In het beste geval iedereen, maar effectief vooral de FG en Privacy Officers, verwerkingsverantwoordelijke en/of proceseigenaren. En, door data-ethiek te laten landen in de DPIA-procedure, ook alle medewerkers die een nieuwe verwerking starten of een applicatie ontwikkelen.
Wat leren de cursisten binnen de training?
Hoe data-ethiek onderdeel kan worden van de organisatie, welke functionarissen hierbij betrokken moeten worden, hoe je draagvlak creëert, hoe je zaken vastlegt en hoe je data-ethiek op de strategische agenda van de organisatie krijgt.
Wat heb jij uit de training al kunnen toepassen in jouw organisatie?
Data-ethiek is zoals gezegd onderdeel geworden van de DPIA-procedure en wordt in ontwikkelprocessen meegenomen. Daarnaast is het vastgelegd als onderdeel van het privacybeleid. In het landelijk overleg van waterschappen is een werkgroep Data-ethiek opgericht waar data-ethische zaken gezamenlijk worden opgepakt.
Tijdens de meerdaagse training Implementatie Data-ethiek komt u alles te weten over de ontwikkeling en toepassing van ethiek rondom data, met het morele kompas van uw organisatie als startpunt. Bekijk voor het volledige programma en de startdata de website.
Privacy Officer 2.0
Realiseer een privacy bewuste én compliant organisatie. De training Privacy Officer 2.0 bereidt u...
Implementatie Data- & AI-Ethiek
Ga met ethiek aan de slag en realiseer een organisatie waarin data en persoonsgegevens...
Download de brochure
Share