Home Legal design maakt juridisch jargon begrijpelijk

Legal design maakt juridisch jargon begrijpelijk

oktober 5, 2022

Anna Posthumus Meyjes | Founder, Aclara Legal Design

Anna Posthumus Meyjes, is founder van Aclara Legal Design én docent voor de 3-daagse training Legal Design. In deze dagen leren advocaten, juristen en general counsels om ingewikkelde juridische teksten te combineren met beeld, principes van (UX)design, legal en visual thinking, zodat lezers complexe boodschappen goed begrijpen.

Waarom is deze opleiding over legal design op dit moment relevant?

Anna: ‘Ik denk dat mensen er in de huidige maatschappij steeds meer aan gewend zijn dat dingen gebruiksvriendelijk zijn. Mede daarom wil men de zaken steeds vaker zelf regelen. Juridische informatie daarentegen is voor veel mensen nog niet toegankelijk genoeg omdat er ingewikkeld jargon wordt gebruikt of moeilijke procedures. Legal design helpt daarbij: het is een methodologie die kijkt naar wat mensen nu écht nodig hebben en de klant daarin centraal stelt door de juridische diensten of informatie erop aan te passen, bijvoorbeeld door visualisatie.’

De 5 stappen van het design thinking proces: empathize, define, ideate, create & test. Begrijpen wat er staat. Maar dan écht

‘Legal design is voor iedereen, het gaat om de toegang die je hebt tot het recht. Ik geef een voorbeeld om het verder te verduidelijken. Als je een huis gaat huren dan is het handig dat je de huurovereenkomst begrijpt. En wanneer er bijvoorbeeld een dagvaarding op de mat valt dan moet ook dit document goed leesbaar zijn. Maar ook in een zakelijke verhouding kan legal design een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld omdat een ondernemer of bestuur juridisch advies nodig heeft. Over intellectueel eigendom rondom een productontwikkeling, of als er vragen rijzen over een distributieovereenkomst of ander contract. Je wilt dat mensen zelf goed begrijpen wat er in een contact staat of wat precies de algemene voorwaarden zijn.’

Made by lawyers for lawyers

‘Er wordt nog veel te veel volgens het principe ‘made by lawyers for lawyers’ gewerkt. Dat maakt dat veel zaken niet ontwikkeld zijn voor de gewone mens. En dan heb ik nog geen onderscheid gemaakt tussen verschillende talen en kennisniveaus. Kortom, alle mensen in onze samenleving hebben ermee te maken.’

Ontwerp steeds beter

‘Bij Legal Design onderzoek je aan de hand van design thinking, op een mensgerichte manier, een bepaald probleem. En dat gaat niet alleen over visualisatie. Stel, iemand heeft een huis gekocht en heeft te maken met koopovereenkomsten en meer officiële documenten. Dan is het wél handig dat deze consument weet in welke volgorde er bepaalde acties van hem verwacht worden. Want dat is, voor de consument die waarschijnlijk niet meer dan een paar keer in zijn leven een huis koopt, meestal geen gesneden koek.

In dit voorbeeld kun je ook denken aan legal design in de vorm van een nieuw te bouwen klantportaal voor de notaris. Of je stuurt vanaf het moment dat een klant bij jou binnenkomt heldere notificaties, zodat alles duidelijk is tijdens het proces. Achteraf kun je dan een klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren om te checken of je echt zo duidelijk was als je zelf denkt. Je kunt van alles ontwerpen: van animaties, tot infographics en van digitale klantomgevingen tot duidelijke opdrachtbevestigingen. Als je dit goed aanpakt wordt je ontwerp steeds beter en de klant steeds beter geholpen.’

Wat missen zij die niet deelnemen?

‘Legal design staat in de markt op een kantelpunt van nice to have naar need to have. De beweging is serieus ingezet en zal in rap tempo voorwaarts gaan. Zo merk ik dat er bij hogescholen en universiteiten veel aandacht is voor legal design. En dan zowel voor de methodologie die vooral gaat over hoe je onderzoekend te werk gaat, tot de meer creatieve kant die gaat over hoe je één en ander uitwerkt in concrete oplossingen. Het zijn skills die steeds vaker worden gevraagd en waar in de nabije toekomst ook afgestudeerden mee de markt opkomen. Als je in de voorlinie wil zijn van meer klantgericht werken en tegelijkertijd kosten wil besparen, dan ga je absoluut met dit thema aan de slag.’

Wanneer is deze opleiding voor jou als docent geslaagd?

‘Ik vind het altijd mooi om te zien hoe er gedurende de dag een kantelpunt ontstaat. In het begin is er vaak nog wat weerstand waarin de gebruikelijke ‘ja maars’ voorbijkomen. Want ‘we doen het altijd zo en er is een reden waarom we dit zo doen’ en ‘Ja, maar we hebben toch rekening te houden met de rechtspraak en hoe het in de wet staat.’ Vervolgens komen er bijna altijd nieuwe inzichten: ‘Goh, het is eigenlijk best wel zinvol om de verhalen van andere mensen uit de business te horen.’ tot ‘Ik ga aan de slag met legal design en ga beter kijken naar wat klanten van ons nodig hebben.’ En soms? Soms wordt er heel pragmatisch gereageerd en redeneert men dat het vooral tijd scheelt en dús geld’, besluit Anna lachend.