De opmars en impact van Artificial Intelligence: wat staat organisaties nu te doen?

Artificial Intelligence (AI) is al lang geen science fiction of hype meer. Steeds meer alledaagse tools maken gebruik van algoritmes en machine learning, soms zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Wat betekenen de actuele ontwikkelingen als ChatGPT, Midjourney en Dall-E voor organisaties die AI (gaan) toepassen?

Is AI een hype of de technologie van de toekomst?

Allebei, aldus technologie-expert Rex Woodbury van de Amerikaanse investeringsmaatschappij Index Ventures. Er is volgens Woodbury namelijk een enorme aandacht voor de vele mogelijkheden van kunstmatige intelligentie en een aanzienlijk deel daarvan is waarschijnlijk overdreven of onrealistisch. Maar als we de ontwikkelingen in algoritmes en machine learning in de context plaatsen van recente trends zoals mobile devices en cloud computing, dan staat volgens Woodbury vast dat we aan de vooravond staan van een spannende nieuwe fase in het gebruik van digitale technologie.

Traditionele versus generatieve AI

In veel opzichten is AI inmiddels mainstream, constateert Woodbury. De recente doorbraak van zogenoemde “generatieve AI” betekent dat de technologie in steeds meer alledaagse producten daadwerkelijk wordt toegepast. “Traditionele” algoritmes worden doorgaans achter de schermen ingezet, zoals voor het analyseren van grote hoeveelheden data. Denk aan de aanbevelingen voor content door zoekmachines en sociale media platforms, die met behulp van AI worden verfijnd.

De suggesties zijn soms zo gepersonaliseerd dat er wordt geanticipeerd op wensen en behoeften waarvan je zelf niet eens wist dat je ze had. Generatieve AI gaat nog een stap verder, omdat we daarmee als consumenten direct communiceren en werken met systemen die gebruik maken van algoritmen en machine learning. Apps zoals ChatGPT, Lensa en Stable Diffusion laten zien dat AI-technologie er steeds beter in slaagt om op basis van onze input geheel nieuwe teksten en beelden te creëren.

AI voor creativiteit en productiviteit

De toepassing van generatieve AI wordt sterk beïnvloed door de grote verbeteringen in de modellen die teksten en beelden produceren. Zo neemt de kwaliteit van foto’s die worden gegenereerd door AI-tools, zoals Midjourney, exponentieel toe. Daarnaast zorgen platforms zoals OpenAI voor een digitale infrastructuur om de tools beschikbaar te maken voor een groot publiek. Deze twee ontwikkelingen vergroten de mogelijkheden voor organisaties om te komen tot goede use-cases. Daarbij zijn grofweg twee soorten use-cases te onderscheiden: om creativiteit te versterken en om productiviteit te vergroten. Zo kan praktisch iedereen met AI-apps een foto, kunstwerk of film maken, en nemen AI-tools copywriters en marketeers werk uit handen door onder meer teksten en advertenties te produceren.

De verwachting is dat vrijwel elke sector en bijbehorende organisaties de effecten van AI zullen ervaren. De eerste toepassingen van AI richtte zich op routinematige taken, zoals het doorzoeken van datasets. Inmiddels zijn ook meer complexe taken – deels – uit te besteden aan AI. Bijvoorbeeld als het gaat om klantenservice en 3D-visualisaties. De dalende kosten voor AI-gedreven systemen geven een extra impuls aan de toepassing ervan.

AI, ethiek en wet- en regelgeving

De razendsnelle ontwikkelingen in AI-technologie veroorzaken niet alleen enthousiasme, maar roepen ook angst en veel vragen op. Zelfs techno-optimisten zijn zich ervan bewust dat er grote ethische vraagstukken spelen waarop nog geen eenduidig antwoord is. Denk aan vragen zoals: wie is er aansprakelijk als AI-tools een fout maken? Wat is er nodig om bias te voorkomen? Welke kennis en vaardigheden zijn er nodig om op een verantwoorde manier gebruik te maken van AI-tools?

Organisaties staan voor de uitdaging om in elke fase van de interne innovatieprocessen de ethische issues mee te nemen. De toekomstige AI wet- en regelgeving is daarbij een drijvende kracht. Met de Europese verordening voor AI ontstaat een standaard voor innovatieve toepassingen die tegelijkertijd de grondrechten van burgers waarborgen. Het issue voor organisaties is: is het wenselijk, vanuit wat we als organisatie en samenleving willen en mag het juridisch?

AI is here to stay

AI is in dit jaar hét topic in de wereld van digitale technologie, aldus Rex Woodbury. Sterker nog, er is door AI een digitale revolutie in zicht die een groot deel van de goederen en diensten die we gebruiken in het dagelijkse leven ingrijpend verandert. Voor- en tegenstanders zijn het er ook over eens: kunstmatige intelligentie gaat niet meer weg, maar wordt een onlosmakelijk onderdeel van onze wereld. Er ligt een breed scala aan mogelijkheden om met AI, al dan niet in combinatie met virtual reality en augmented reality, een positieve impact te maken voor grote thema’s rond bijvoorbeeld onderwijs en business innovatie. Als de ethische en juridische vraagstukken adequaat worden geadresseerd dan is er een enorme sprong voorwaarts mogelijk.