AI is briljante kans, mits goed gemanaged

De Dag van de Chief Data Officer (CDO) staat weer voor de deur, op 1 december aanstaande. Frans van Ette, programmadirecteur AI bij TNO zal als spreker stilstaan bij hoe AI de business transformeert. Denk aan zaken als wat de impact van generatieve AI, zoals ChatGPT op datagedreven organisaties is en welke AI- en dataontwikkelingen de CDO en het office kan gebruiken voor digitale transformatie. Ook vertelt Frans over welke ontwikkelingen op AI-gebied er aan komen en waar je rekening mee wilt houden.

Dit is overigens de eerste editie van een jaarlijks terugkerend platform en het wordt nu al gezien als hét nationale kennis- en netwerkevent (centraal vanuit Utrecht) voor de strategische aanjagers van de datagedreven organisatie. Logisch, want deelnemers krijgen de kans om, ook in een kleine setting, in gesprek te gaan met experts en voorlopers uit private, publieke en gereguleerde sector. Zij delen kennis en bieden concrete handvatten om organisaties naar een hoger niveau van data volwassenheid en datagedreven werken te tillen.

De programmadirecteur AI aan het woord

‘Zij die met data bezig zijn horen en zien heel veel op dit moment. Ook krijgen ze nogal wat praktische en strategische vragen over AI en alles wat daarmee samenhangt. AI staat immers in het middelpunt van de belangstelling’, aldus Frans. ‘Dat is één van de zaken waar ik uitgebreid bij stil zal staan tijdens onze break-out sessie.’

Wat kan onze organisatie met AI?

‘Wanneer je stilstaat bij het type vragen dat men krijgt dan gaat dat vooral over ‘Wat kan onze organisatie met AI’, ‘Wat zijn de gevaren en de risico’s daarvan?’, ‘En wat heeft het voor impact op onze organisatie als we er grootscheeps mee aan de slag gaan?’ Omdat iedereen inmiddels wel van ChatGPT gehoord heeft en er ook mee heeft geoefend, spreken de nieuwe mogelijkheden al snel tot de verbeelding. Een Chief Data Officer zal zich verantwoordelijk voelen voor dat wat er gebeurt binnen de organisatie, ook omdat deze professional zich beseft dat de uitkomsten van AI afhankelijk zijn van de vooraf gegeven input in de brondata. Zij zien dus ook duidelijk de risico’s en willen ervoor zorgen dat AI goed in de organisatie landt. Een CDO-dag als deze kan rust geven en overzicht omdat men met veel gelijkgestemden bij elkaar is.’

AI en dataontwikkelingen in de digitale transformatie

‘Zo heeft McKinsey onlangs, in een onderzoek, de verschillende sectoren naast elkaar gezet en de bijbehorende businessfuncties. Men heeft onder meer gekeken naar waar de meeste impact verwacht wordt. Denk dan bijvoorbeeld aan het beter laten functioneren van een customer serviceafdeling die geholpen wordt door automatische gegenereerde antwoorden op basis van de vraag. En dat inclusief relevante links. Datzelfde geldt voor de high tech industry waar ingenieurs in rap tempo tot een hoog niveau opgeleid moeten worden. Zij zijn geholpen bij interactieve informatie in plaats van dat ze zelf in een wirwar van teksten in een intranet moeten gaan zoeken. En dat dan gericht op het niveau dat de betrokken ingenieur op dat moment heeft. Dat zijn mooie voorbeelden van wat AI kan.’

AI opgenomen in tooling

‘Zelfs wanneer een CDO of de organisatie besluit om niet direct aan de slag te gaan met AI, dan gebeurt dat uiteindelijk als vanzelf toch. Want AI zal snel, in allerlei tooling opgenomen. Denk aan Word, SAP, Salesforce, ServiceNow en vele andere tools die we dagdagelijks gebruiken. Je krijgt dan bij voorbeeld de situatie dat in Word als vanzelf indelingen gemaakt worden en online gezocht naar teksten over het specifieke onderwerp waar over geschreven wordt’, vervolgt Frans. ‘De rol van een CDO verandert ook weer als gevolg hiervan, omdat de organisatie zal verwachten dat dit goed begeleid wordt.’

De dag van de CDO: samen het wiel uitvinden

Frans: ‘Het grote voordeel van een dag zoals de dag van de CDO dat is, gaat over samenwerken en kennis delen. Uiteindelijk zitten we allemaal een in hetzelfde schuitje. Het loont dus ook om niet per organisatie het wiel uit te vinden, maar juist om hierin gezamenlijk op te trekken. Vanuit TNO richten we ons binnen dit kader op het bieden van ecosystemen, juist om het de betrokken professionals wat gemakkelijker te maken. Leren van anderen maakt implementatie eenvoudiger. Zo heeft de Universiteit van Leuven al richtlijnen opgesteld die als houvast bieden voor de CDO’er die met AI te maken krijgt. En dat is prettig, want dit soort leidraden bieden houvast bij een dergelijke nieuwe situatie waar we mee te maken krijgen.’

AI is hot en happening

‘Hoe je het ook wendt of keert, er is enorm veel positiefs mogelijk met deze nieuwe ontwikkelingen. Tegelijkertijd brengen deze mogelijkheden ook risico’s met zich mee. En dat betekent dan weer dat er zo goed mogelijk gemanaged moet worden. Wanneer je dit op een goede manier doet dan kun je heel veel waarde uit deze nieuwe ontwikkelingen halen. Dat zijn, naast veel zaken meer uiteraard, onderwerpen waar ik bij stil zal staan op tijdens de CDO-dag op 1 december aanstaande. Samenvattend durf ik te stellen dat AI absoluut een kans is, maar dan wel vooral voor mensen die in staat zijn om de risico’s die bij deze ontwikkeling horen te beheersen. Het gaat om de dunne scheidslijn tussen enerzijds managen en anderzijds niet fijnknijpen, want we willen juist weer alle creativiteit de ruimte geven.’

AI is een kans mits risico’s beheerd worden

‘Bang zijn voor de nieuwe technologie is volgens Frans niet nodig, maar controle wel. ‘Wat nieuw is, is niet altijd beter’, vertelt hij. ‘Dat zie je nu ook bij de nieuwe versies van ChatGPT die uitgerold worden. Uiteindelijk loopt deze vorm van artificiële intelligentie nog altijd tegen de huidige technologische beperkingen aan. Artificiële intelligentie kan veel, maar heeft geen wereldbeeld zoals de mens dat heeft en kan niet causaal redeneren. Dat kan mogelijk rust geven aan hen die zich zorgen over de toekomst maken. De combinatie van intelligentie van mens en machine is de meest krachtige. Overdreven angstbeelden, zijn nergens voor nodig’, besluit Frans.