Home Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen en vraagstukken rondom het energierecht

Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen en vraagstukken rondom het energierecht

juni 23, 2023

Iman Brinkman, advocaat en partner | Pels Rijcken

Het thema energie gaat ons allemaal aan, niet in de laatste plaats vanwege de grote uitdagingen door de klimaatverandering. Er is al veel energiewetgeving én er gaat nog veel meer komen. Voor juristen is het van belang om voldoende van deze materie af te weten, zodat de jurist vanuit zijn of haar professionele rol weet hoe op te treden als men met dit thema te maken krijgt in de dagelijkse praktijk.’

Energierecht

Aan het woord is Iman Brinkman, advocaat en partner bij Pels Rijcken. Iman is gespecialiseerd in energierecht en aanvoerder van het Energieteam van zijn kantoor. Naast tal van andere taken, zoals spreken op congressen, is hij als docent actief voor de training Energie & Recht. In deze ééndaagse training, die op 22 september gepland staat, leren cursisten de basis om juridische vraagstukken ten aanzien van het energierecht op te lossen.

Belangrijke ontwikkelingen in het energierecht

Iman: ‘Binnen het energierecht spelen op dit moment diverse wezenlijke thema’s en vraagstukken. Een overkoepelend thema is de energietransitie. Tegelijkertijd kampen veel partijen met de gevolgen van netcongestie.’

‘Voor de realisatie van de energietransitie zijn veel nieuwe wetten en regels nodig. De wetgever is druk bezig daarmee. Die wet- en regelgeving zijn nodig om de uitdagingen het hoofd te bieden waarvoor de energietransitie ons stelt. Twee belangrijke instrumenten hiervoor zijn de Energiewet en Wet collectieve warmtevoorziening waarvan concepten inmiddels zijn gepubliceerd.

De eerste wet beoogt de huidige Gaswet en Elektriciteitswet 1998 te vervangen. Bovendien zou de Energiewet Europese regelgeving, zoals richtlijnen op energiegebied, implementeren en uitwerken. Daarbij komen dan regels die de energietransitie gemakkelijker moeten maken. De tweede wet beoogt de warmtesector zo te ordenen dat er veel meer warmteprojecten komen. In het verlengde daarvan bevat het concept voor de Wet collectieve warmtevoorziening onder meer ook regels over verduurzaming van de warmtevoorziening.’

De vragen die er leven

‘Er leven veel vragen rondom de energietransitie en alles wat daarmee samen hangt’, vervolgt Iman. ‘Denk aan zaken als: hoe kom ik aan voldoende transportcapaciteit? Heb ik daar recht op? Wanneer en onder welke voorwaarden moet de netbeheerder transportcapaciteit beschikbaar stellen? Kan ik stroom die ik – duurzaam – opwek ook op het net inbrengen? En aan wie kan ik deze stroom dan leveren?’

‘In het kader van het concept voor de Wet collectieve warmtevoorziening gaat het onder meer over de manier waarop we van gas als energiebron voor verwarming van de gebouwde omgeving net overstappen op – duurzame – warmtevoorziening. Warmtenetten bieden hierin mooie mogelijkheden, denk bijvoorbeeld aan stadsverwarming. Voor de deelnemer aan de cursus is dan relevant om te leren wie zo’n warmtenet aan mag leggen en exploiteren en hoe dat dan in zijn werk gaat. De regierol van de gemeentes is hierbij belangrijk.

Verder is het voor juristen goed om te weten wat de taken, rechten en plichten van een warmtebedrijf zijn onder deze nieuwe wet. Bijvoorbeeld: mag jouw cliënt zijn eigen warmtevoorziening regelen of is deze verplicht op een bestaand warmtenet aan te sluiten?’

‘De regulering van de energiesector, dát is echt de rode draad. Want deze regulering zorgt ervoor dat er vraag en aanbod ontstaat, marktwerking dus. Deze regulering wordt als juridisch instrument toegepast in contracten, tijdens procederen en in onderhandelingen. Het is belangrijk voor juristen om goed van deze materie op de hoogte te zijn.’

Netcongestie

‘Het elektriciteitsnet wordt zwaar belast’, aldus Iman, ‘Afnemers en netbeheerders ervaren daardoor nogal wat uitdagingen. Want als je voor het productieproces van je bedrijf behoefte hebt aan extra vermogen, maar de netbeheerder heeft niet meer transportcapaciteit beschikbaar, dan zou het productieproces van het bedrijf stil kunnen komen te liggen of zou het bijvoorbeeld niet kunnen worden uitgebreid. Netcongestie kent ongetwijfeld vele oorzaken, maar een vaak genoemde is de decentralisatie van de – duurzame – elektriciteitsproductie. In tegenstelling tot conventionele elektriciteitsproductiecentrales zijn wind- en zonneparken vaak decentraal aangesloten op net. Dat kan leiden tot problemen als het lokale net niet is uitgerust om zoveel productie ineens op te vangen. Voor de betrokken jurist is het dus belangrijk om onder meer te weten wat de rechten van de verbruiker of producent op transportcapaciteit zijn.’

Zó ziet een geslaagde trainingsdag voor de docent eruit

‘Wanneer cursisten van de training, bij een energievraagstuk dat aan ze wordt voorgelegd, herkennen wat er aan de hand is en weten wat het begin van een oplossing is, dan is de training voor mij als docent geslaagd. Zeker als de betrokken jurist of advocaat daarbij dan de rechtsregel analyseert en eventuele jurisprudentie over het onderwerp betrekt.

Tegelijkertijd verwacht ik écht niet dat men nu zelf altijd energiecontracten op gaat stellen of gaat procederen over de details van energieregulering. Dat hoeft ook niet, maar als men het probleem herkent en de basale zaken op kan lossen, heb ik mijn doel vanuit mijn rol als docent bereikt. Daarnaast is het bespreken van casussen, zowel in het klaslokaal tijdens de cursus en bij de koffiemomenten heel leerzaam. Iedereen kijkt vanuit zijn eigen invalshoek naar een bepaalde casus. En dat draagt bij aan het vinden van een goede oplossing.’

‘Ik vind dat ze bij Outvie verfrissende ideeën hebben over de cursussen die ze ontwikkelen. Ze zoeken de samenwerking op en bespreken op een open en creatieve manier de thema’s die ze in een opleiding willen vatten. De interactie is heel plezierig. Mede daarom werk ik graag met ze samen.’

Weinig precedentwerking

‘Kortom, er komt allemaal nieuwe wet- en regelgeving aan rondom energie, wat betekent dat er nog weinig precedenten zijn. Juist daarom zijn de gesprekken onderling ook zo van belang, omdat er nog weinig handboeken en jurisprudentie beschikbaar zijn. Er zullen tal van nieuwe casussen komen waaraan ieder vanuit zijn eigen invalshoek waarde kan toevoegen. Want ook deze transitie kunnen we alleen succesvol aanpakken als we het transparant én samen doen’, besluit Iman.